Zakłócenie Trumpa: wyjaśnienie rozwiązania Pax Americana

Zakłócenie Trumpa: wyjaśnienie rozwiązania Pax Americana

29 sierpnia 2025 roku rozlano wiele atramentu na temat stanu globalnych sojuszy i roli Stanów Zjednoczonych jako światowego lidera. Wraz z rosnącymi napięciami i zmieniającą się dynamiką władzy, istota tego, co uczeni od dawna nazywają „Pax Americana”, zostaje poddana analizie. Termin ten oznacza okres względnej stabilności, któremu sprzyjała amerykańska hegemonia i silne sojusze po II wojnie światowej, jak nakreślił Surowa historia. Dla wielu ten fundament wydaje się obecnie w najlepszym razie chwiejny.

Wybitny ekonomista Paul Krugman podzielił się swoimi obawami dotyczącymi wpływu Trumpizmu i ruchu Make America Great Again na te krytyczne sojusze. Twierdzi, że oba są szkodliwe dla tkanki Pax Americana, która przez dziesięciolecia była niezbędna dla utrzymania porządku międzynarodowego. Krugman po raz pierwszy wyraził te obawy w felietonie dla „The New York Times” z 16 października 2023 r., w którym podkreślił cła Trumpa i konfrontacyjną postawę wobec sojuszników jako główne czynniki osłabiające globalną pozycję USA.

Co to jest Pax Americana?

Termin „Pax Americana” zaczął określać politykę zagraniczną Stanów Zjednoczonych od zakończenia drugiej wojny światowej. Jego pochodzenie sięga książki ówczesnego amerykańskiego pisarza. Ambasador w Kanadzie James HR Cromwell, który wyobrażał sobie świat, w którym amerykańska interwencja doprowadzi do pokoju. Koncepcja ta ma dziś jeszcze większy oddźwięk, ponieważ Krugman zakłada, że ​​działania Trumpa grożą zniszczeniem osiągnięć tego amerykańskiego imperium, które od dziesięcioleci utrzymuje pokój między narodami niekomunistycznymi.

Aby nakreślić szerszy obraz, musimy zrozumieć kontekst, w którym rozkwitł Pax Americana. Podążając za oznakami konfliktu w czasie zimnej wojny, naznaczonego sprzeciwem wobec sowieckiego komunizmu, Stany Zjednoczone cieszyły się znaczącą przewagą: odpowiadały za połowę światowej produkcji przemysłowej i posiadały 80% światowych rezerw złota. Takie korzyści sprawiły, że tworzenie sojuszy, zwłaszcza za pośrednictwem NATO, stało się kluczowe w tworzeniu stabilnego porządku światowego, jak udokumentowano w Wikipedia.

A jednak mamy już prawie osiemdziesiąt lat istnienia tego układu i zaczynają pojawiać się pęknięcia. Ponieważ gospodarka Chin jest obecnie o 30% większa od gospodarki amerykańskiej, jak zauważa Krugman, posiadanie zaufanych sojuszników staje się coraz ważniejsze. Wyzwanie leży jednak w podejściu Trumpa, który często priorytetowo traktuje unilateralizm i politykę „America First”, odbiegającą od tradycyjnego liberalnego internacjonalizmu.

Zmiana dynamiki mocy

Ale co to oznacza dla przeciętnego Amerykanina? Niezadowolenie elektoratów w krajach zachodnich wynika z odwiecznego pytania: jak dostosować się do szybko zmieniających się warunków globalnych? Według Atlantyk umowa społeczna ery przemysłowej kruszy się, co prowadzi do rosnącego niezadowolenia w miarę zbliżania się ery cyfrowej do tradycyjnych rynków pracy. Wzrost etnonacjonalizmu i skrajnych ideologii tylko jeszcze bardziej komplikuje sprawę.

Oczywiste jest, że administracja Bidena pracuje nad przywróceniem liberalnego internacjonalizmu, który przez dziesięciolecia zapewniał siatkę bezpieczeństwa, ale wyzwania są monumentalne. Pierwsza kadencja Trumpa obnażyła pęknięcia i nie poprawiła znacząco warunków życia tych, których nazwał „zapomnianymi” Amerykanami, co ostatecznie doprowadziło do jego porażki wyborczej.

Gdy Krugman ponownie analizuje tę narrację, staje się oczywiste, że taktyka Trumpa, w tym cła i wątpliwe zaangażowanie na rzecz NATO, nie tylko zakłócają poczyniony postęp, ale mogą również prowadzić do długoterminowych szkód. Nie wspominając o implikacjach dla demokracji w kraju, które mogą mieć kaskadowy wpływ na normy demokratyczne na całym świecie.

Podsumowując, trajektoria amerykańskich wpływów i kondycja ich sojuszy są kluczowymi czynnikami wpływającymi na dzisiejszy porządek globalny. Chociaż Krugman jest zaniepokojony długoterminowymi konsekwencjami polityki zagranicznej Trumpa, pozostaje pytanie: czy możemy wytyczyć nową ścieżkę naprzód, która szanuje sukcesy Pax Americana, jednocześnie żeglując po niezbadanych wodach dzisiejszego krajobrazu geopolitycznego? Odpowiedź niewątpliwie ukształtuje kolejny rozdział w historii świata.